ایران هیچ سودی از جنگ روسیه در اوکراین نمی برد

به نظر می رسید که جنگ روسیه و اوکراین باعث می‌شود تهران بازار فروش بیشتری را تصاحب کند، ولی آنچه پیش آمد این بود که، مسکو مشتریان نفت و فولاد را از ایران گرفت. 

در آغاز جنگ روسیه در اوکراین، به نظر می رسید این یک فرصت خوب برای ایران باشد. افزایش جهانی قیمت فولاد و نفت اتفاق خوبی بود، این امر منجر به دریافت پول بیشتر برای ایران تحریم شده از منابع اصلی درآمد آن می شد. 

ولی آنچه رخ داد این بود که، سهم ایران در این بازارهای کلیدی در حال از دست رفتن به سمت روسیه است. روسیه که خود با تحریم‌های غرب مواجه است، تخفیف‌های جذابی را برای هر دو کالا ارائه می‌کند و در این فرآیند، بازار را از ایران ربوده است. 

طی چند ماه گذشته صادرات نفت ایران به چین کاهش یافته است، این در حالی است که چین نفت بیشتری از روسیه وارد کرده است. تحریم های غرب علیه روسیه به این معنی است که با تقاضای اندک برای آن در اروپا، نفت خام مسکو اکنون به سمت چین می رود. 

  

حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز در ایران گفت: صادرات نفت ایران به چین تا ماه می 34 درصد کاهش یافته است. 

وی در اظهاراتی ادامه داد: بالاخره چین در جنوب روسیه است و هر دو کشور با هم همسایه هستند، از طرف دیگر روسیه در این منطقه بندری دارد که می‌تواند نفت خام را به راحتی بارگیری کند. بنابراین نه تنها بازار چین که دیگر بازارهای منطقه مانند کشورهای جنوب شرقی آسیا می توانند مشتریان بالقوه روسیه باشند. 

اقتصاد ایران در سال گذشته رشد داشته است و آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد در 9 ماهه سال گذشته که در اسفندماه منتهی شد، تولید ناخالص داخلی 5.1 درصد رشد داشته است. با این حال، بدون درآمد نفت، این نرخ به 3.8 درصد رسید که نشان دهنده اهمیت فعلی صنایع نفت و گاز برای رشد اقتصادی ایران است. 

  

جواد اوجی، وزیر نفت ایران، گزارش‌های مربوط به بازنگری روسیه در بازار ایران را رد نکرده است. او در 18 مه گفت: «روسیه برای خریداران نفت تخفیف‌هایی در نظر گرفته است، اما با توجه به تحریم‌هایی که غرب علیه این کشور اعمال کرده است، زمان می‌برد تا روس‌ها مشتری پیدا کنند». 

یک تحلیلگر انرژی ایرانی که نخواست نامش فاش شود گفت: «به دنبال آغاز جنگ اوکراین و روسیه، مسکو بر هند و چین که بازارهای اصلی نفت ایران هستند، تمرکز کرد.» 

وی ادامه داد: هماهنگی با روس‌ها می‌توانست این امکان را برای ایران فراهم کند که زیان‌های خود را کاهش دهد، اما شنیده‌ام که روس‌ها حتی حاضر به هماهنگی با تهران بر سر تخفیف‌ها و قیمت‌ها نیستند. 

  

ایران می‌توانست بازارهای نفت از دست رفته خود را در بحبوحه افزایش قیمت نفت در جهان احیا کند، اما آنچه اکنون شاهد آن هستیم بدترین سناریو است، زیرا حتی بازارهای اصلی ما نیز در حال از دست رفتن هستند. 

  

تخفیف فولاد روسیه 

زمانی که روسیه به اوکراین حمله کرد، فولادسازان ایرانی فرصت بزرگی برای افزایش صادرات خود دیدند. در عوض، مسکو فولاد خود را با تخفیف عرضه کرد و خریداران قدیمی تهران را جذب کرد. 

یک تحلیلگر اقتصادی ایران گفت: ایران سهم خوبی در بازار کشورهای همسایه و شرق آسیا به ویژه چین که یکی از بزرگترین واردکنندگان فولاد است، داشت، اما روسیه و دولت ایران همه چیز را منفجر کردند.  

این تحلیلگر اقتصادی گفت: «کشورهایی مانند افغانستان، چین، کره جنوبی و تایلند که مشتریان عمده آسیایی فولاد ایران هستند، به سمت روسیه حرکت می کنند. در این شرایط، درآمد ۶ میلیارد دلاری ایران توسط شرکت‌های صادرکننده فولاد به خطر افتاده است.» 

یک تولیدکننده فولاد گفت: که تحریم‌های ایران به معنای محدود شدن سهم آنها از بازار است، این بدان معناست که شرکت‌ها و کشورهایی که می‌خواهند با کشورهای تحریم‌شده همکاری کنند، زیاد نیستند. بنابراین تعداد افرادی که می توانیم با آنها معامله کنیم محدود است. 

از سوی دیگر، بازار فولاد بازار ویژه ای است، زیرا این بازار پرریسک محسوب می شود و شرکت ها می توانند به دلیل نقض تحریم ها برای معامله با ما، در لیست سیاه آمریکا قرار گیرند. 

تحلیلگر انرژی ایران: «پس از آغاز جنگ اوکراین و روسیه، مسکو بر هند و چین که بازارهای اصلی نفت ایران هستند متمرکز شد.» 

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران، کاخ سفید تحریم‌های گسترده‌ای را علیه تهران در زمینه‌هایی از جمله نفت و فولاد اعمال کرد. هر دو کشور بدون موفقیت در مذاکرات غیرمستقیم برای احیای توافق شرکت کرده اند. 

این تولیدکننده فولاد گفت: «که علیرغم تحریم ها، ایران توانسته است نقش قدرتمندی در این بازار ایجاد کند و اعتماد ایجاد کند. به طور کلی، قیمت های ما 20 درصد کمتر از قیمت های بازار سیاه است. 

  

در سال 2021، ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در جهان بود که روسیه پنجمین و چین بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان بودند. قبل از جنگ در اوکراین، فولادسازان روسی بیشترین سود را در این صنعت داشتند. 

  

اکنون، تولیدکنندگان سنگین وزن مانند Severstal که توسط مدیر عامل میلیاردر الکساندر شولف کنترل می شود، با تقاضای واردکنندگان در آسیا برای فروش با تخفیف تا 40 درصد از قیمت بازار ورق فولادی مواجه هستند. این تخفیف ها به شدت به تولیدکنندگان ایرانی ضربه می زند. 

این فولادساز ایرانی به گفت: اکنون می بینیم که صادرات فولاد ایران به شدت کاهش یافته است که این به دلیل تخفیف های سنگین روس ها است. 

مشکلات داخلی فولاد سازان ایرانی 

علاوه بر این، فولادسازان انگشت اتهام را متوجه دولت می‌کنند که در ماه آوریل تعرفه 18 درصدی بر صادرات فولاد خام وضع کرد و برای رفع قطعی‌های برق گسترده در سراسر کشور کاری انجام نداده است. 

رسول خلیفه سلطانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت نوشت که صنعت فولاد ایران در سال مالی 22-2021 به میزان 6 میلیون تن از تولید هدف خود پایین تر آمده است. ، زیان 4 میلیارد دلاری را به همراه داشت و اینکه "محدودیت های اعمال شده در تامین انرژی و قطع برق دلیل اصلی این ضرر بود". 

این سازنده فولاد گفت: «با اعمال قطعی برق برای تولیدکنندگان فولاد، صادرات ما کمتر و کمتر خواهد شد. 

این تحلیلگر اقتصادی با تکرار این سخن تولیدکننده فولاد گفت: روسیه صنعت فولاد ایران را از سود در بازار جهانی دور نگه داشته است. 

اکنون می بینیم که صادرات فولاد ایران به شدت کاهش یافته است که این به دلیل تخفیف های سنگین روس ها است. 

از آنجایی که دولت ایران شاهد افزایش قیمت‌های جهانی فولاد بود و شرکت‌های صادراتی سودهای کلانی کسب می‌کردند، به دنبال سهمی از این سود بود. به همین دلیل است که تعرفه های جدیدی را اعلام کرد. 

این سلسله تصمیمات باعث شد تولیدکنندگان ایرانی قیمت های خود را برای مشتریان خارجی افزایش دهند. این امر همزمان با ارائه تخفیف های بزرگ روسیه به خریداران بود و در نتیجه تهران بسیاری از مشتریان خود را در جهان از دست داد. 

وی افزود: «چنین روزهای بدی برای صنعت فولاد ایران تاثیر منفی بر رشد اقتصادی ایران خواهد داشت و احتمالاً ارزش پول ایران را در برابر دلار کاهش خواهد داد، زیرا صنعت فولاد نقش مهمی در درآمدهای ارزی تهران داشته است در حالی که کشور تحت فشار شدید آمریکا بوده است. تحریم ها.» 

  

رقابت و همکاری 

اندرو کوریبکو، تحلیلگر سیاسی مستقر در مسکو، به MEE گفت که مسکو به دنبال تضعیف موقعیت ایران در بازارهای نفت و فولاد نیست: «روسیه عمداً در تلاش برای گرفتن بازارها از ایران یا هیچ کس دیگری نیست، اگرچه این نتیجه حاصل از آن است. فروش برخی منابع تحریم شده توسط غرب بسیار ارزان تر از دیگران، به ویژه به مشتریان آسیایی.

این امر بازار را مختل می کند زیرا مشتریان سنتی برخی از تامین کنندگان ترجیح داده اند به جای آن منابع تخفیف دار روسیه را خریداری کنند. ایران، در این مثال، یا کمتر می فروشد، فروش خود را تغییر می دهد، یا قیمت های خود را کاهش می دهد. 

روسیه عمداً در تلاش نیست بازارها را از ایران یا هیچ کس دیگری بگیرد، اگرچه نتیجه این است. 

کوریبکو، با این حال، خاطرنشان کرد که «تمام صحبت‌های تازه‌ای که در مورد رقابت بازار منابع روسیه و ایران وجود دارد، مسیر هیجان‌انگیزی از همکاری را نادیده می‌گیرد که به موازات آن توسعه پدیدار شد، که همان علاقه دوباره به کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب است». 

کریدور بین المللی حمل و نقل شمال-جنوب یک شبکه راه آهن، کشتی و جاده به طول 7200 کیلومتر است که هدف آن جابجایی بار بین هند، ایران، افغانستان، روسیه، آسیای مرکزی و اروپا است. ایران و روسیه هر دو کشور عضو این پروژه هستند. 

کوریبکو گفت: «بنابراین مهم است که این فرصت بلندمدت جدید را هنگام صحبت در مورد رقابت بازار منابع کوتاه مدت روسیه و ایران در آسیا در نظر داشته باشیم.»