تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی: دو ورق با دو شخصیت متفاوت

وقتی در دنیای فولاد از ورق‌های فولادی صحبت می‌کنیم، همیشه به اسم ورق روغنی و ورق سیاه برمی‌خوریم. بخش عمده‌ای از بازار ورق به این دو نوع اختصاص دارد و کاربردشان هم در صنعت بسیار گسترده است. اما این دو ورق که پای ثابت دنیای فولاد هستند، چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ اصلا هر کدام برای چه کاربردی استفاده می‌شوند و چطور می‌توان تشخیص داد که برای یک پروژه از چه ورقی باید استفاده کرد؟ با همراه‌ فلز همراه باشید تا ماجرای این دو ورق را برای شما تعریف کنیم.

ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه، همانطور که از نامش پیداست، ورقی است که سطحی مات و تیره دارد. این ورق‌ها در فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند، به این معنی که فلز فولاد در دمای بالا و حدوداً بالاتر از ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد تحت فشار غلتک‌ها قرار می‌گیرد. این فرآیند باعث می‌شود که ورق به شکل مسطح و نازک درآید، اما به دلیل حضور برخی آثار اکسیداسیون، سطح آن مات و بدون درخشندگی می‌شود.
ورق سیاه به دلیل استحکام بالایی که دارد، در صنایع مختلفی استفاده می‌شود. برای مثال، در صنعت ساخت‌وساز، تانکرسازی، حمل‌ونقل، و تولید مخازن از این ورق استفاده می‌شود. یکی از ویژگی‌های خوب ورق سیاه این است که در ابعاد مختلف عرضه می‌شود و می‌توان آن را به صورت رول یا فابریک تهیه کرد.
به نوعی می‌توان گفت ورق سیاه قهرمان صنایع سنگین است و صنایع زیرساختی با این ورق جلو می‌روند. به همین دلیل، حجم استفاده از آن ظرفیت‌های کلانی دارد. موارد زیر از جمله پرمصرف‌ترین کاربردهای آن هستند: 

• ساختمان‌سازی: تیرآهن، ستون‌ها و سازه‌های فلزی.
• مخازن تحت فشار: چون استحکام بالایی دارد.
• لوله‌های قطور: انتقال آب، نفت و گاز.
• صنعت حمل‌ونقل: ساخت ریل، بدنه کامیون‌ها.

ورق روغنی چیست؟

ورق روغنی، که به آن ورق سرد هم گفته می‌شود، از همان فرآیند نورد سرد تولید می‌شود. این ورق‌ها در دمای پایین‌تر از ۹۳۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌شوند و برخلاف ورق سیاه، سطحی صاف و براق دارند. برای تولید این ورق‌ها از روغن‌کاری استفاده می‌شود که علاوه بر زیبایی ظاهری، موجب کاهش اصطکاک و جلوگیری از زنگ‌زدگی می‌شود.

ورق روغنی معمولاً در صنایع خودروسازی، لوازم خانگی، و تولید مقاطع فولادی استفاده می‌شود. ویژگی مهم این ورق‌ها، سطح صاف و براق آن‌هاست که برای کاربردهایی که نیاز به زیبایی ظاهری دارند، ایده‌آل است. این ورق‌ها در انواع مختلفی مثل ST12، ST13، و ST14 تولید می‌شوند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. برای استعلام قیمت ورق روغنی st14 به وبسایت ما مراجعه کنید. 
ورق روغنی ستاره صنایع ظریف است و چون کاملا صاف و با ابعاد دقیق است، می‌توان در هر کاربردی از آن استفاده کرد.

• خودروسازی: ساخت بدنه، گلگیر و قطعات داخلی.
• لوازم خانگی: یخچال، ماشین لباسشویی، کابینت.
• پروفیل‌های دکوراتیو: درب و پنجره، مبلمان اداری.
• ورق رنگی و گالوانیزه: پایه این محصولات، ورق روغنی است.

تفاوت‌های کلیدی ورق سیاه و ورق روغنی

حالا که با هرکدام از این ورق‌ها آشنا شدیم، باید به تفاوت‌های مهم آن‌ها بپردازیم تا ببینیم دقیقا در چه پروژه‌هایی از چه ورق‌هایی می‌توان استفاده کرد.

۱. فرآیند تولید

ورق سیاه از فرآیند نورد گرم تولید می‌شود که در آن دمای فلز بالاست، در حالی که ورق روغنی در فرآیند نورد سرد تولید می‌شود که دمای کمتری دارد. این باعث می‌شود که ورق روغنی سطح صاف‌تری داشته باشد.

۲. ظاهر و سطح

یکی از واضح‌ترین تفاوت‌ها میان این دو ورق، ظاهر آن‌هاست. ورق سیاه سطحی مات و زبر دارد و زیبایی ظاهری چندانی ندارد، در حالی که ورق روغنی سطحی صاف و براق دارد و معمولاً از روغن برای محافظت از آن استفاده می‌شود.

۳. قیمت

ورق روغنی به دلیل فرآیند پیچیده‌تر و زمان‌بر تولید، قیمت بالاتری نسبت به ورق سیاه دارد. در ضمن پرداخت نهایی ورق روغنی هزینه تولید را بالاتر می‌برد و در واقع، ورق روغنی معمولاً حدود دو برابر گران‌تر از ورق سیاه است. برای مشاهده قیمت ورق روغنی امروز وبسایت ما را ببینید. 

۴. خواص مکانیکی و شیمیایی

ورق سیاه درصد کربن بیشتری دارد که باعث می‌شود استحکام و سختی آن بیشتر از ورق روغنی باشد. از طرفی، ورق روغنی به دلیل نورد سرد و عملیات پیچیده‌تری که روی آن انجام می‌شود، کیفیت سطح بالاتری دارد.

۵. کاربردها

ورق سیاه معمولاً در صنایعی که ظاهر مهم نیست، مانند ساخت سازه‌های سنگین یا تانک‌ها استفاده می‌شود. در مقابل، ورق روغنی به دلیل زیبایی ظاهری بیشتر، در صنایعی مانند خودروسازی، لوازم خانگی، و ساخت پروفیل‌های فولادی که نیاز به سطح صاف و زیبا دارند، استفاده می‌شود. 

در ادامه، جدول مقایسه‌ای بین ورق سیاه (نورد گرم) و ورق روغنی (نورد سرد) ارائه شده است که تفاوت‌های کلیدی آن‌ها را از نظر فرآیند تولید، ویژگی‌ها، کاربردها و سایر عوامل نشان می‌دهد:

ویژگی	ورق سیاه (نورد گرم)	ورق روغنی (نورد سرد)
فرآیند تولید	نورد گرم؛ در دمای بالا (بالاتر از دمای تبلور مجدد)	نورد سرد؛ در دمای محیط و با دقت بالا
سطح ورق	زبر، تیره و مات	صاف، براق و یکنواخت
دقت ابعادی	پایین‌تر	بسیار بالا
مقاومت مکانیکی	کمتر از روغنی	بالاتر به دلیل عملیات نورد سرد
قابلیت شکل‌دهی	بالا (در حالت گرم)	متوسط تا بالا (در ضخامت‌های نازک)
کاربردهای رایج	ساخت سازه‌ها، تانکر، خودروهای سنگین، پروفیل‌های صنعتی	صنایع لوازم خانگی، خودرو، مبلمان فلزی، قطعات دقیق
قیمت	ارزان‌تر	گران‌تر
ضخامت‌های معمول	۱.۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر	۰.۳ تا ۳ میلی‌متر
ظاهر نهایی	نیاز به رنگ یا پوشش برای زیبایی دارد	در مواردی بدون نیاز به پوشش قابل استفاده است

کدام ورق برای کدام کاربرد مناسب است؟

اگر نیاز به ورقی دارید که استحکام و مقاومت بالاتری داشته باشد و ظاهر آن چندان اهمیتی نداشته باشد، ورق سیاه گزینه موردنظر شماست. اما اگر به دنبال ورقی هستید که علاوه بر استحکام، زیبایی و سطحی صاف نیز داشته باشد، ورق روغنی انتخاب مناسب‌تری است. قبل از خرید و استعلام قیمت ورق روغنی یا قیمت ورق سیاه چند نکته را حتماً در نظر بگیرید:

1. لایه روغن و پرداخت سطحی باعث شده که جوشکاری ورق روغنی کمی پیچیده‌تر باشد و باید از جوش قوس کوتاه با الکترودهای مخصوص در جوشکاری آن استفاده شود. 
2. دقت برش و به طور کلی دقت سطحی ورق روغنی کاملا دقیق است، در حالی که ورق سیاه تلرانس ابعادی بالایی دارد و کاملا صاف نیست.
3. ورق روغنی انعطاف بالایی دارد و باید با دستگاه‌های خاصی آن را شکل دهید.
4. باید در نظر بگیرید که سطح ورق سیاه در برابر رطوبت و مواد شیمیایی آسیب‌پذیر است. باید حتما از پوشش‌های ضدزنگ مانند رنگ اپوکسی یا گالوانیزه استفاده کنید.
5. برای پاک‌سازی سطح ورق روغنی از حلال‌های صنعتی استفاده کنید.
6. قبل از خرید به گواهی آنالیز شیمایی و گزارش تست مکانیکی که توسط کارخانه ارائه می‌شود دقت کنید تا مطمئن شوید این جنس با کیفیت مخصوص به خودش می‌تواند مناسب پروژه شما باشد یا خیر. 

در نهایت، تفاوت‌های ورق سیاه و ورق روغنی به فرآیند تولید، ظاهر، قیمت، خواص مکانیکی و کاربردهای هر کدام برمی‌گردد. انتخاب مناسب بین این دو ورق به نیاز خاص شما و نوع صنعتی که در آن فعالیت دارید بستگی دارد. امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا بتوانید انتخاب بهتری داشته باشید.