قیمت بیلت فولادی امروز و ویژگی‌های شمش نوردی

بیلت یا شمشال، یکی از مهم‌ترین محصولات میانی در زنجیره تولید فولاد، نقش کلیدی در صنایع مختلف از ساختمان‌سازی تا خودروسازی ایفا می‌کند. این محصول با ویژگی‌های منحصربه‌فرد و انعطاف‌پذیری بالا، ماده اولیه‌ای حیاتی برای تولید مقاطع فولادی طویل مانند میلگرد، مفتول و لوله‌های بدون درز است. در این مقاله، به بررسی جامع بیلت، مشخصات، انواع، کاربردها، روش‌های تولید و عوامل تأثیرگذار بر قیمت آن می‌پردازیم.

بیلت چیست؟

بیلت (Billet) یا شمشال، محصولی نیمه‌آماده در صنعت فولاد است که از ذوب سنگ آهن یا ضایعات فولادی و ریخته‌گری پیوسته تولید می‌شود. این محصول معمولاً سطح مقطعی مربعی یا دایره‌ای با مساحت کمتر از 230 سانتی‌متر مربع (عرض یا قطر کمتر از 15 سانتی‌متر) و طول 3 تا 12 متر (معمولاً 6 متر) دارد. بیلت به‌عنوان ماده اولیه برای تولید مقاطع طویل مانند میلگرد، مفتول، تیرآهن و لوله‌های بدون درز استفاده می‌شود و در گریدهای مختلفی مانند 3SP (انعطاف‌پذیرتر) و 5SP (مقاوم‌تر) عرضه می‌شود.

ویژگی کلیدی: ساختار ریزدانه و چگالی بالای بیلت، آن را برای شکل‌دهی و کاربردهای صنعتی متنوع مناسب می‌کند.

انواع شمش فولادی

شمش‌های فولادی بر اساس ابعاد، شکل مقطع و کاربرد به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. بیلت (شمشال):

   • مشخصات: سطح مقطع مربعی یا دایره‌ای، مساحت 25 تا 225 سانتی‌متر مربع، عرض کمتر از 15 سانتی‌متر.
   • کاربرد: تولید میلگرد، مفتول، لوله‌های بدون درز.
   • گریدها: 3SP (انعطاف‌پذیر، مناسب برای خمش) و 5SP (مقاوم‌تر، برای بارهای فشاری).

2. بلوم (شمشه):

   • مشخصات: سطح مقطع مربعی، مساحت بیش از 225 سانتی‌متر مربع، عرض بیش از 15 سانتی‌متر.
   • کاربرد: تولید ریل، تیرآهن، نبشی و ناودانی.
   • مثال: بلوم در ساخت ریل‌های راه‌آهن به دلیل استحکام بالا استفاده می‌شود.

3. اسلب (تختال):

   • مشخصات: سطح مقطع مستطیلی، مساحت بیش از 100 سانتی‌متر مربع، ضخامت بیش از 160 میلی‌متر.
   • کاربرد: تولید ورق‌های فولادی، تسمه و زرورق.
   • مثال: اسلب در تولید ورق سیاه برای بدنه خودروها کاربرد دارد.

جدول مقایسه انواع شمش فولادی:

ویژگی‌های بیلت

بیلت‌ها به دلیل فرآیند تولید خاص و ترکیب شیمیایی مهندسی‌شده، ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را برای صنایع مختلف ایده‌آل می‌کند:

• انعطاف‌پذیری بالا: گرید 3SP برای خمش و کشش مناسب است (تا 25% کشیدگی بدون ترک).
• چگالی بالا: ساختار ریزدانه، چگالی 7.85 g/cm³، مناسب برای شکل‌دهی.
• استحکام مناسب: گرید 5SP مقاومت کششی تا 600 مگاپاسکال ارائه می‌دهد.
• سطح صاف: امکان پرداخت نهایی برای کاربردهای دقیق.
• مقاومت به شرایط جوی: با پوشش مناسب، در برابر خوردگی مقاوم است.
• قابلیت بازیافت: استفاده از ضایعات فولادی، سازگار با محیط زیست.

مثال: در تولید میلگرد آجدار سایز 16 میلی‌متر، بیلت 3SP به دلیل انعطاف‌پذیری، کیفیت سطحی بهتری در محصول نهایی ایجاد کرد و ضایعات را 15% کاهش داد.

کاربردهای بیلت

بیلت به‌عنوان ماده اولیه‌ای همه‌کاره، در صنایع مختلف کاربرد دارد:

1. صنعت ساختمان‌سازی:
   • تولید میلگرد ساده و آجدار برای بتن‌ریزی و اسکلت‌سازی.
   • ساخت مهاربند و قطعات سازه‌ای.
2. صنعت خودروسازی:
   • تولید قطعات دقیق مانند شفت و محور.
   • ساخت مفتول برای فنرهای خودرو.
3. صنایع ریلی و پل‌سازی:
   • تولید ریل و اتصالات مقاوم.
   • مهاربندهای پل‌های فلزی.
4. صنعت لوله‌سازی:
   • تولید لوله‌های بدون درز (مانیسمان) برای نفت و گاز.
5. اکستروژن:
   • ساخت پروفیل‌های خاص برای دکوراسیون و صنایع.
6. تولید ابزار:
   • ساخت مفتول برای ابزارهای صنعتی و اتصالات.

مثال کاربردی: در یک پروژه خط لوله گاز، بیلت 5SP برای تولید لوله‌های مانیسمان با قطر 8 اینچ استفاده شد، که مقاومت در برابر فشار 100 بار را تضمین کرد.

روش‌های تولید بیلت

تولید بیلت از طریق فرآیندهای ذوب و ریخته‌گری انجام می‌شود. سه روش اصلی عبارت‌اند از:

1. کوره بلند (Blast Furnace):

   • فرآیند: سنگ آهن با کک و آهک در کوره بلند ذوب شده و ناخالصی‌ها (سرباره) جدا می‌شوند. فولاد مذاب در قالب‌های مسی ریخته شده و با پاشش آب خنک می‌شود.
   • مزایا: تولید حجم بالا، مناسب برای بیلت‌های ساده.
   • معایب: مصرف انرژی بالا، ناخالصی‌های احتمالی.
   • مثال: بیلت‌های 3SP در کوره بلند برای تولید میلگرد اقتصادی.

2. کوره قوس الکتریکی (EAF):

   • فرآیند: ضایعات فولادی و آهن اسفنجی با الکترودهای کربنی ذوب می‌شوند. پس از حذف ناخالصی‌ها، فولاد مذاب در قالب ریخته شده و خنک می‌شود.
   • مزایا: انعطاف‌پذیری در استفاده از قراضه، کنترل کیفیت بالا.
   • معایب: هزینه انرژی بالا.
   • مثال: بیلت‌های 5SP برای تیرآهن در این روش تولید می‌شوند.

3. کوره القایی (IMF):

   • فرآیند: میدان مغناطیسی با فرکانس بالا، قراضه‌ها را ذوب می‌کند. فولاد مذاب در قالب شکل می‌گیرد.
   • مزایا: فرآیند تمیز، بدون سرباره.
   • معایب: هزینه بالا، ظرفیت تولید محدود.
   • مثال: بیلت‌های دقیق برای قطعات خودرو با این روش تولید می‌شوند.

مراحل تکمیلی:

• ریخته‌گری مداوم (CCM): فولاد مذاب از تاندیش به قالب‌های مسی منتقل شده، با پاشش آب (0.2-0.3 مگاپاسکال) خنک می‌شود و به شکل جامد درمی‌آید.
• اکستروژن سرد: برای بیلت‌های با دقت بالا، شمش تحت فشار عمودی در قالب شکل می‌گیرد (کمتر رایج).

مزایای استفاده از بیلت

• انعطاف‌پذیری در تولید: مناسب برای انواع مقاطع طویل.
• کاهش هزینه‌ها: استفاده از قراضه، هزینه تولید را تا 30% کاهش می‌دهد.
• دوام و استحکام: گرید 5SP مقاومت کششی بالایی ارائه می‌دهد.
• سازگاری با محیط زیست: قابلیت بازیافت کامل.
• افزایش کارایی: فرآیند ریخته‌گری مداوم، زمان تولید را کاهش می‌دهد.
• تنوع گریدها: گریدهای 3SP و 5SP برای نیازهای مختلف.

مثال: در یک پروژه ساختمانی، استفاده از بیلت 3SP برای میلگرد آجدار، هزینه‌های تولید را 20% کاهش داد و زمان اجرا را بهینه کرد.

تفاوت بیلت با سایر شمش‌ها

توضیح: بیلت به دلیل طول بیشتر و مقطع کوچک‌تر، برای مقاطع طویل مناسب‌تر است، در حالی که اسلب برای محصولات تخت و بلوم برای مقاطع سنگین استفاده می‌شود.

استانداردهای تولید

• استاندارد GOST (روسی): پرکاربرد در ایران، گریدهای 3SP و 5SP.
• ASTM A615: برای بیلت‌های میلگردسازی.
• DIN EN 10025: برای بیلت‌های با کیفیت بالا در اروپا.
• ISIRI (استاندارد ملی ایران): مشخصات ابعادی و شیمیایی دقیق.

مثال: بیلت 3SP با استاندارد GOST برای تولید میلگرد آجدار در پروژه‌های داخلی استفاده می‌شود.

تولیدکنندگان برتر در ایران

• ذوب‌آهن اصفهان: بزرگ‌ترین تولیدکننده با ظرفیت سالانه 3.6 میلیون تن.
• فولاد مبارکه اصفهان: تولید بیلت برای میلگرد و مفتول.
• فولاد خوزستان: تولید بیلت 5SP برای مقاطع سنگین.
• فولاد ارفع، کاوه جنوب، سیرجان: تولید بیلت با کیفیت بالا.
• فولاد آلیاژی ایران: بیلت‌های آلیاژی برای کاربردهای خاص.

عوامل تأثیرگذار بر قیمت بیلت

• قیمت جهانی فولاد: نوسانات بازار جهانی مستقیماً قیمت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• نرخ ارز: به‌ویژه در ایران، افزایش نرخ دلار قیمت بیلت وارداتی را بالا می‌برد.
• هزینه انرژی: قطعی گاز در زمستان تا 15% قیمت را افزایش داده است.
• عرضه و تقاضا: تقاضای داخلی (85% مصرف داخلی) قیمت را تنظیم می‌کند.
• قیمت سنگ آهن و قراضه: مواد اولیه اصلی، تا 40% هزینه تولید را تشکیل می‌دهند.

مثال: در زمستان 1403، قطعی گاز کارخانه‌ها باعث افزایش 10% قیمت بیلت در بازار ایران شد.

خرید بیلت یا شمشال از همراه‌فلز

بیلت عنصر مهمی است که می‌تواند برای ساخت تمام مقاطع ممکن استفاده شود و همراه‌فلز با همکاری کارخانه‌های برتر کشور انواع بیلت در ابعاد مختلف و استانداردهای 3SP و 5SP را با قیمت ایده‌آل در اختیار شما قرار می‌دهد. بیلت یکی از محصولات اصلی همراه‌فلز است و می‌توانید همین حالا برای سفارش عمده یا خرده با کارشناسان همراه‌فلز در ارتباط باشید.