بریکت گرم آهن اسفنجی یا HBI یکی از مهمترین و پایدارترین مواد اولیه در زنجیره فولادسازی مدرن است. این محصول زمانی تولید میشود که آهن اسفنجی در دمای بالا فشرده شده و به بریکتهایی با دانسیته زیاد تبدیل شود؛ فرآیندی که نهتنها تخلخل را کاهش میدهد، بلکه خطر اکسیدشدگی و اشتعال را نیز تقریبا از بین میبرد. به همین دلیل HBI در سالهای اخیر به یک خوراک قابلاعتماد برای کورههای قوس الکتریکی (EAF) تبدیل شده و نقش کلیدی در تولید فولاد باکیفیت دارد.
HBI چیست و چرا در زنجیره فولاد اهمیت ویژه دارد؟
HBI در واقع نسخهای «ایمنتر و پایدارتر» از آهن اسفنجی است. در خطوط تولید، DRI در دمای حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ درجه سانتیگراد فشرده میشود تا به بریکتهای سخت، فشرده و مقاوم تبدیل گردد. همین ویژگیهای فیزیکی باعث شده HBI برای انبارداری و حملونقل، بهخصوص حمل دریایی، یک گزینه ایدهآل باشد.
کاهش ریسک اکسیدشدگی، افت کمتر در مسیر صادرات، و عملکرد پایدار هنگام شارژ در کوره، از دلایلی هستند که این محصول را برای کارخانههای فولادسازی جذاب کرده است. گزارشهایی از منابعی مانند Fastmarkets، World Steel Association و Metal Bulletin نیز نشان میدهند که تقاضای HBI با توسعه واحدهای EAF در حال رشد است.
قیمت روز بریکت گرم آهن اسفنجی HBI
قیمت HBI مانند سایر محصولات زنجیره فولاد تحت تاثیر مجموعهای از شاخصهای داخلی و بینالمللی است. نوسانات بازارهای جهانی، تغییرات نرخ ارز، شرایط عرضه در ایران و وضعیت تقاضا در کشورهای مصرفکننده، همگی میتوانند قیمت روز HBI را جابهجا کنند. فعالان بازار معمولا قیمت این محصول را در کنار پارامترهایی مثل نرخ شمش، قراضه و سنگآهن بررسی میکنند تا تصمیمگیری خرید دقیقتری داشته باشند.
عوامل مؤثر بر قیمت روز HBI
قیمت HBI معمولا تحت تاثیر مجموعهای از شاخصهای داخلی و متغیرهای مرتبط با بازار جهانی فلزات قرار میگیرد. در تجربه بازار ایران، عواملی که بیشترین نقش را در نوسانات روزانه دارند شامل موارد زیر است:
- قیمت جهانی سنگآهن و گندله (بهخصوص شاخص 62% Fe)
- نرخ قراضه وارداتی ترکیه و CIS و تغییرات کلی بازار قراضه
- قیمت بیلت صادراتی ایران و دریای سیاه
- نوسانات ارز در بازار آزاد و نیمایی
- سطح عرضه تولیدکنندگان داخلی مثل فولاد خوزستان، فولاد هرمزگان و سایر واحدهای احیای مستقیم
- هزینه حمل داخلی و بینالمللی و اثر آن بر قیمت تمامشده
- درصد متالیزاسیون و کیفیت محموله
این موارد در کنار هم باعث میشوند قیمت HBI گاهی حتی در بازه چند ساعت تغییر کند، بهخصوص زمانی که بازار شمش یا قراضه دچار نوسانات شدید شود.
ویژگیهای فنی بریکت گرم آهن اسفنجی (HBI)
هنگام مقایسه قیمت، خریداران حرفهای صرفا به عدد توجه نمیکنند؛ بلکه کیفیت فنی محصول نیز اهمیت زیادی دارد. مهمترین شاخصها عبارتاند از:
- درصد متالیزاسیون: بین ۸۸ تا ۹۳٪
- درصد کربن: حدود ۰.۸ تا ۱.۲٪
- چگالی ظاهری: نزدیک به ۵ تا ۵.۵ g/cm³
- مقاومت مکانیکی و ریزدانهسازی پایین
- افت کم در حملونقل نسبت به DRI
این پارامترها تأثیر مستقیم بر راندمان کوره، مصرف انرژی و کیفیت نهایی فولاد دارند. برای مثال، محمولههایی با متالیزاسیون بالاتر معمولاً بازده بیشتری در کوره ایجاد میکنند و مصرف انرژی را کاهش میدهند.
کاربردهای HBI در صنعت فولاد
اگرچه HBI بیشترین مصرف را در کورههای قوس الکتریکی دارد، اما انعطافپذیری آن باعث شده در واحدهای احیای مستقیم و حتی برخی کورههای بلند نیز قابلاستفاده باشد.
کاربردهای اصلی عبارتاند از: تامین شارژ پایدار برای EAF و افزایش بهرهوری ذوب، کاهش نیاز به قراضه و بهبود خلوص فولاد تولیدی، استفاده در DRI Mixها بهعنوان جایگزین بخشی از DRI معمولی، صادرات با ریسک بسیار کمتر نسبت به آهن اسفنجی فلهای.
با روند جهانی حرکت به سمت فولاد سبز (Green Steel)، کشورهای زیادی HBI را بهعنوان یک خوراک امنتر و کمریسکتر برای زنجیره تولید انتخاب کردهاند.
چرا بررسی روزانه قیمت HBI اهمیت دارد؟
برای تولیدکنندگان فولاد و بازرگانان، تغییرات کوچک در قیمت HBI میتواند تأثیر مستقیمی بر هزینه تمامشده و سودآوری داشته باشد. از طرفی بازار جهانی شمش و قراضه در بسیاری مواقع روند این محصول را تعیین میکند و نوسان این دو بازار به سرعت روی قیمت HBI منعکس میشود.
پیگیری منظم قیمت این محصول به تصمیمگیران کمک میکند:
- در زمان مناسب خرید کنند
- هزینه تولید را کنترل کنند
- تحلیل داخلی واحد خود را با بازار جهانی هماهنگ نگه دارند
- برای سفارشهای میانمدت و بلندمدت، استراتژی دقیقتری بچینند
جمعبندی
HBI یکی از مهمترین مواد اولیه برای فولادسازان است؛ محصولی پایدار، باکیفیت و مناسب برای حملونقل که در کورههای EAF بالاترین بازده را ایجاد میکند. با توجه به اینکه قیمت این محصول تحت تاثیر بازارهای جهانی و وضعیت عرضه داخلی دائماً تغییر میکند، پیگیری روزانه قیمت و شناخت ویژگیهای فنی آن برای فعالان این حوزه یک ضرورت است.
درک دقیقتر بازار و کیفیت HBI کمک میکند تصمیمگیریهای خرید با ریسک کمتر و دقت بیشتری انجام شود.
ورق
لوله
قوطی و پروفیل
میلگرد
تیرآهن و مقاطع سنگین
اتصالات
نبشی، ناودانی، سپری
مش و شبکهها
مفتول و سیمها
مواد اولیه فولاد
ضایعات آهن









