ورق آلیاژی، مثل یک سپر مقاوم در برابر چالشهای صنعتی، از ترکیب هوشمندانه فلزات و عناصر مختلف ساخته شده تا استحکام، دوام و انعطافپذیری را به پروژههای شما هدیه کند. این ورقها، که قلب بسیاری از صنایع از خودروسازی تا پتروشیمی را تشکیل میدهند، با خواص منحصربهفردشان، راهحلهایی برای شرایط سخت محیطی و نیازهای پیچیده ارائه میدهند.
ورق آلیاژی چیست؟
ورق آلیاژی، محصولی فلزی است که از ترکیب یک فلز پایه (معمولاً آهن یا فولاد) با عناصری مثل کربن، کروم، نیکل، منگنز یا مولیبدن ساخته میشود. این ترکیبات، خواص مکانیکی و شیمیایی ورق را بهبود میبخشند، از جمله مقاومت در برابر خوردگی، دماهای بالا یا پایین، و فشارهای شدید. برخلاف فلزات خالص که نرم و واکنشپذیرند، ورقهای آلیاژی با مهندسی دقیق، سختی و دوام بیشتری ارائه میدهند. این ورقها بهصورت رول (کویل) یا شیت (برشخورده) و با روشهای نورد گرم (برای ورق سیاه) یا نورد سرد (برای ورق روغنی) تولید میشوند.
انواع ورق آلیاژی و ویژگیهای آنها
ورقهای آلیاژی بر اساس ترکیب شیمیایی و کاربرد به دو دسته اصلی فولادی و غیرفولادی تقسیم میشوند. هر نوع، ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارد، قبل از هر چیز پیشنهاد میکنیم راهنمای خرید ورق فولادی را بخوانید تا اطلاعات بیشتری در این باره کسب کنید.
ورقهای آلیاژی فولادی
-
ورق A516:
- ترکیب: حاوی منگنز، مولیبدن و کروم.
- ویژگیها: مقاومت بالا در برابر دما (تا 600 درجه سانتیگراد) و فشار، جزو ورقهای آتشخوار.
- گریدها: 55، 60، 65 و 70 (گرید 70 پرکاربردتر به دلیل سختی بالاتر).
- کاربرد: ساخت مخازن تحت فشار در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، دیگهای بخار.
- مثال: در یک پالایشگاه، ورق A516 گرید 70 برای مخازن ذخیرهسازی گاز مایع استفاده شد، که دوام 20 ساله را با هزینهای 15% کمتر از جایگزینهای استیل تضمین کرد.
-
ورق A283:
- ترکیب: فولاد کمکربن با مقادیر کم منگنز و فسفر.
- ویژگیها: جوشپذیری و خمپذیری عالی، مناسب برای فشارهای کم تا متوسط.
- گریدها: A، B، C، D (گرید C پرکاربردتر).
- کاربرد: مخازن حمل سوخت، دیگهای بخار کمفشار، لولههای صنعتی.
- مثال: در ساخت مخازن سوخت یک پمپ بنزین، ورق A283 گرید C به دلیل جوشپذیری بالا، زمان اجرا را 30% کاهش داد.
-
ورق ST52:
- ترکیب: سیلیسیم، منگنز، کربن کم.
- ویژگیها: مقاومت عالی در برابر ضربه و سایش (تا 520 مگاپاسکال مقاومت کششی)، جوشپذیری خوب.
- کاربرد: ریلسازی، بدنه جرثقیل، اسکلت پل، قطعات صنعتی.
- مثال: در پروژه پلسازی، استفاده از ورق ST52 برای مهاربندها، وزن سازه را 10% کاهش داد و هزینهها را بهینه کرد. این نوع از ورق سیاه میتواند تحمل بار خیلی زیادی داشته باشد.
-
ورق CK45:
- ترکیب: سیلیسیم، منگنز، کربن متوسط.
- ویژگیها: سختی بالا، مقاومت متوسط در برابر خوردگی، مناسب برای ماشینکاری.
- کاربرد: میللنگهای صنعتی، شفتهای تراشکاری، میکسرهای بتن.
- ابعاد رایج: ضخامت 3 تا 50 میلیمتر، عرض 1000 تا 2000 میلیمتر.
- مثال: در ساخت شفتهای یک دستگاه کشاورزی، ورق CK45 به دلیل سختی و قیمت اقتصادی، جایگزین گزینههای گرانتر شد.
-
ورق MO40:
- ترکیب: کروم، مولیبدن، منگنز.
- ویژگیها: قابلیت عملیات حرارتی، مقاومت بالا در برابر سایش و دما.
- کاربرد: تجهیزات نفت و گاز، پیچ و مهرههای صنعتی، دستگاههای فرزکاری.
- مثال: در یک پروژه حفاری، ورق MO40 برای ساخت اتصالات تحت فشار، عمر تجهیزات را 25% افزایش داد.
ورقهای آلیاژی غیرفولادی
-
ورق آمالگام:
- ترکیب: جیوه، روی، نقره، قلع، مس.
- ویژگیها: مقاومت به خوردگی (با حضور روی)، انعطافپذیری قابل تنظیم.
- کاربرد: صنایع پزشکی (پرکنندههای دندانی)، قطعات الکترونیکی.
- مثال: در تجهیزات پزشکی، آمالگام برای ساخت قطعات مقاوم به خوردگی استفاده شد.
-
ورق پیوتر:
- ترکیب: 90-92% قلع، آنتیموان، مس، بیسموت.
- ویژگیها: چکشخواری بالا، مناسب برای طراحیهای سهبعدی.
- کاربرد: مجسمهسازی، وسایل تزئینی، ظروف بدون سرب.
- مثال: در ساخت یک اثر هنری تزئینی، پیوتر به دلیل انعطاف، فرمپذیری بینظیری ارائه داد.
-
ورق قلعاندود:
- ترکیب: فولاد با پوشش قلع.
- ویژگیها: مقاومت بالا در برابر خوردگی، ظاهر براق، جوشپذیری خوب.
- کاربرد: کنسروسازی، بستهبندی مواد غذایی، نردهسازی.
- مثال: در خط تولید قوطیهای کنسرو، ورق قلعاندود به دلیل ایمنی غذایی و دوام، هزینههای نگهداری را کاهش داد.
-
ورق برنج:
- ترکیب: مس (تا 40%)، روی، نیکل، قلع.
- ویژگیها: مقاومت به خوردگی، ظاهر زیبا، انعطافپذیری.
- کاربرد: دکوراسیون، چرخدنده، قفل، لولهکشی.
- مثال: در طراحی داخلی یک هتل لوکس، ورق برنج برای دستگیرهها و تزئینات، جلوهای ماندگار ایجاد کرد.
-
ورق برنز:
- ترکیب: مس، قلع، فسفر.
- ویژگیها: ضریب اصطکاک پایین، مقاومت به سایش، رسانایی الکتریکی.
- کاربرد: قطعات کامپیوتری، پروانه کشتی، پیچ و مهره.
- مثال: در ساخت پروانه یک کشتی، ورق برنز به دلیل مقاومت در برابر آب شور، عمر مفید را افزایش داد.
کاربردهای ویژه ورق آلیاژی
ورقهای آلیاژی به دلیل مقاومت در برابر دما، فشار، خوردگی و سایش، در صنایع حساس و روزمره کاربرد دارند:
- خودروسازی: بدنه خودرو، پنلهای درب، قطعات موتور (ورق ST52، CK45).
- نفت، گاز و پتروشیمی: مخازن تحت فشار، لولههای انتقال مایعات داغ (ورق A516، MO40).
- کشتیسازی و صنایع دریایی: بدنه کشتی، پروانهها (ورق برنز، قلعاندود).
- هوافضا: قطعات سبک و مقاوم در برابر دما (ورق آلومینیومی آلیاژی).
- ساختمانسازی و پلسازی: اسکلتها، ریلها، مهاربندها (ورق ST52، A283).
- صنایع غذایی: ظروف و بستهبندی ایمن (ورق قلعاندود، پیوتر).
مثال واقعی: در یک پروژه پتروشیمی در عسلویه، ورق A516 گرید 70 برای ساخت مخازن تحت فشار استفاده شد. این انتخاب، ضمن تحمل دمای 500 درجه سانتیگراد، هزینههای تعمیر و نگهداری را 20% کاهش داد.
تفاوت ورق آلیاژی با سایر ورقها
- نسبت به ورق سیاه معمولی: ورق آلیاژی مقاومت بیشتری در برابر خوردگی و دما دارد (مثلاً A516 تا 600 درجه سانتیگراد، در مقابل 200 درجه برای ورق سیاه معمولی).
- نسبت به ورق استیل: ورقهای آلیاژی فولادی (مثل ST52) اقتصادیترند (تا 30% ارزانتر)، اما استیل در برابر خوردگی برتر است.
- نسبت به ورقهای غیرآلیاژی: سختی، مقاومت کششی (تا 700 مگاپاسکال در MO40) و دوام در شرایط سخت، ورق آلیاژی را متمایز میکند.
فرآیند تولید
- استخراج مواد اولیه: سنگ آهن، کک، آهک و عناصر آلیاژی (کروم، نیکل) از معادن.
- خردایش و غربالگری: تبدیل سنگ آهن به قطعات کوچک و جداسازی ناخالصیها.
- تولید آهن اسفنجی: در کورههای مخصوص، آهن از ناخالصیها جدا میشود.
- نورد گرم یا سرد: فولاد مذاب از غلتکها عبور کرده و به ورق تبدیل میشود (نورد گرم برای ضخامت 3-100 میلیمتر، نورد سرد برای 0.5-3 میلیمتر).
- عملیات حرارتی: برای بهبود سختی و مقاومت، مثل بازپخت یا کوئنچینگ.
کارخانههای تولیدکننده در ایران
- فولاد مبارکه اصفهان: تولیدکننده ورق A516 و ST52 با ظرفیت 7 میلیون تن در سال.
- اکسین اهواز: ورقهای آلیاژی با ضخامت بالا (تا 100 میلیمتر) برای صنایع سنگین.
- فولاد خرمآباد: تولید ورقهای متنوع با کنترل کیفیت دقیق.
- فولاد قطعات: ورقهای CK45 و ST37 برای ساختمانسازی و تجهیزات صنعتی.
- واردات: از کشورهای کره جنوبی، اوکراین و چین (بهویژه CK45 و MO40).
خرید ورق آلیاژی از همراهفلز
از ساخت مخازن پتروشیمی تا بدنه خودروهای مدرن، این ورقها با ویژگیهایی مثل سختی بالا، قابلیت بازیافت و صرفه اقتصادی، پروژههای شما را به سطحی جدید ارتقا میدهند. اگر به دنبال ورقهای آلیاژس هستید که دوام، کیفیت و کارایی را در کنار هم ارائه دهد، همراهفلز با واردات این مقطع و همکاری با کارخانههای تولیدکننده، مسیر شما برای انتخاب بهترین گزینه را کوتاهتر میکند.
ورق
لوله
قوطی و پروفیل
میلگرد
تیرآهن و مقاطع سنگین
اتصالات
نبشی، ناودانی، سپری
مش و شبکهها
مفتول و سیمها
مواد اولیه فولاد
ضایعات آهن






















