No description available.
مقدار میلگرد مورد نیاز برای یک ساختمان میتواند با توجه به مؤلفههای مختلفی تعیین شود. اینکه برای هر ساختمان به چه مقدار میلگرد نیاز داشته باشیم، را باید بر اساس نوع ساختمان و همچنین کاربری آن ساختمان تعیین کنیم. یکی از مهمترین موضوعات در برآورد مصالح ساختمانی، محاسبه مقدار میلگرد مورد نیاز برای اجرای سازه است. میلگرد نقش اساسی در افزایش مقاومت و استحکام سازههای بتنی دارد و آگاهی دقیق از میزان مورد نیاز آن، میتواند از بروز هزینههای اضافی یا کمبود مصالح جلوگیری کند. این مقاله، به بررسی عوامل مؤثر در تعیین مقدار میلگرد مصرفی، روشهای محاسبه برای بخشهای مختلف ساختمان مانند فونداسیون، سقف و ستونها، و نکاتی فنی مثل کاور و خم میلگرد پرداخته است. در ادامه این مطلب سعی کردهایم تا در خصوص تمام نکات مربوط به این موضوع به طور کامل و جامع به شما توضیح دهیم. فراموش نکنید که اطلاع از این موضوع برای افرادی که در این صنعت مشغول کار و فعالیت هستند، میتواند نکته بسیار مهمی محسوب شود.
📐 مقدار میلگرد مورد نیاز برای هر متر مربع چقدر است؟
در ابتدا بهتر است بدانیم که مقدار دقیق مواد اولیهای که در یک ساختمان مصرف می‌شود در چه حد است. این مقادیر با توجه به نوع ساختمان و همچنین کاربری ساختمان و ارتفاع آن تعیین خواهد شد. برآورد کردن مقدار دقیق میلگرد مصرفی نیز همچون دیگر متریالهای ساختمانی باید در همان ابتدای روند پروژه در نظر گرفته شود. قیمت میلگرد آجدار معمولاً به دلیل استفاده بسیار زیادی که از آن می‌شود، میتواند بسیار مهم باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. در واقع مقدار مصرف میلگرد بهازای هر متر مربع از سازه بستگی به نوع کاربری، طراحی سازه، و آییننامههای مورد استفاده دارد. اما بهطور تقریبی می‌توان اعداد زیر را بهعنوان مبنای اولیه در نظر گرفت:
| بخش سازه |
مقدار میلگرد مورد نیاز برای هر متر مربع |
| فونداسیون |
۸۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم |
| سقف و دال |
۶۰ تا ۹۰ کیلوگرم |
| ستون و تیر |
۷۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم |
| دیوار برشی یا سازهای |
۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم |
متره چیست؟
دانستن مفهوم کلمهای به نام متره میتواند بسیار اهمیت داشته باشد، زیرا به اندازهگیری کردن و محاسبه میزان مصالحی که برای اجرا و پیادهسازی پروژه ساختمانی مورد نیاز است، متره میگویند. این مصالح میتوانند برای ساختمانسازی، پلسازی، تونلسازی و غیره به کار روند.
آهن مصرفی در ساختمان
موضوع بحث در خصوص مقدار میلگرد مصرفی است. اما در یک ساختمان صرفاً از میلگرد استفاده نمیشود، بلکه علاوه بر میلگرد از دو نوع دیگر آهن نیز استفاده می‌شود که هر کدام از آنها را باید در وزنهای متفاوتی استفاده کرد که ساختمان در بهترین و همچنین مقاومترین حالت خودش باقی بماند. میلگرد، فولاد سنگین و فولاد سبک از جمله مواردی هستند که استفاده میشوند. به ازای هر یک متر مربع ۳. ۵ تا ۵. ۵ فولاد سنگین، ۲ تا ۳ کیلوگرم فولاد سبک و همچنین ۶۰ تا ۶۷ کیلوگرم میلگرد مصرف می‌شود.
🏠 مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساخت خانه 100 متری
برای محاسبه مقدار میلگرد مورد نیاز برای خانهای با زیربنای ۱۰۰ مترمربع، ابتدا باید تعداد طبقات و نوع اسکلت مشخص شود. در ادامه، دو حالت یکطبقه و دوطبقه را بررسی میکنیم:
🔹 خانه یک طبقه ۱۰۰ متری
با در نظر گرفتن میانگین مصرف 100 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع:
- 100 مترمربع × 100 کیلوگرم = 10,000 کیلوگرم (10 تن)
🔹 خانه دو طبقه ۱۰۰ متری
در این حالت، سطح کلی سازه 200 مترمربع خواهد بود و با میانگین مصرف بالاتر برای ستونها:
- 200 مترمربع × 110 کیلوگرم ≈ 22,000 کیلوگرم (22 تن)
🧱 مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان دو طبقه
برای ساختمانهای دو طبقه با اسکلت بتنی، معمولاً بین ۹۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم میلگرد برای هر متر مربع در نظر گرفته می‌شود. مقدار نهایی به ضخامت سقف، نوع سیستم سازهای، و نیاز به دیوارهای برشی بستگی دارد.
برای ساختمان دو طبقه ۱۵۰ متری (دو طبقه × ۷۵ متر):
۱۵۰ متر × ۱۱۰ کیلوگرم = ۱۶,۵۰۰ کیلوگرم (۱۶.۵ تن)
🧱 مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان سه طبقه
با افزایش طبقات، نیاز به میلگرد تقویتی در ستونها، تیرها و دیوارهای برشی افزایش مییابد. در سازههای سه طبقه، معمولاً بین ۱۱۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع نیاز است.
فرض کنید زیربنای هر طبقه ۸۰ مترمربع باشد:
۸۰ × ۳ = ۲۴۰ مترمربع
۲۴۰ × ۱۲۰ = ۲۸,۸۰۰ کیلوگرم ≈ ۲۹ تن
🏗️ مقدار میلگرد مورد نیاز برای فونداسیون
فونداسیون، بهعنوان پایه سازه، باید از مقاومت کافی برخوردار باشد. مقدار میلگرد مورد نیاز برای فونداسیون بر اساس نوع پی (نواری، گسترده، منفرد) و ضخامت آن تعیین می‌شود.
میلگردهایی که در قسمت زیرین ساختمان و به اصطلاح در پایههای آن استفاده می‌شود، با نام میلگردهای فوندانسیونی شناخته میشوند. حساب کردن مقدار میلگردهای مورد نیاز برای این قسمت را میتوانید با توجه به مؤلفههایی که بیان می‌شود و همچنین با توجه به فرمولهای تخصصی ریاضیات این حوزه، به دستآورید.
در ابتدا سعی میکنید که سطح مقطع را در فوندانسیون به دستآورید. پس از محاسبه سطح مقطع در فوندانسیون لازم است تا سقف و ستونها را نیز محاسبه کرده و سپس به سراغ تخمین تعداد طبقات ساختمانها بروید. زمانی که قصد اجرای میلگردها در پی و یا همان فوندانسیون ساختمان را دارید، لازم است تا از این میلگردها به سه شکل طولی، عرضی و تقویتی استفاده شود. در واقع این موضوع به آن معنا است که فوندانسیون یک ساختمان بایستی به صورت محاسباتی در پیرامون قرارگیری سطح مقطع آن به شکل طولی و عرضی ایجاد شود. مقاطعی که مربوط به تقویت پی ساختمان نیز میشوند برای استحکام و قدرت بخشی به اسکلتها است.
محاسبه میلگرد فوندانسیون
برای مثال، در پی گسترده با ضخامت ۳۰ سانتیمتر:
مقدار میلگرد مورد نیاز برای فونداسیون بین ۸۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم در هر متر مربع متغیر است.
برای فونداسیون یک ساختمان ۱۰۰ متری:
100 × 100kg = 10,000 kg = 10 تن
❓ برای ساختمان دو طبقه چند شاخه میلگرد استفاده می‌شود؟
تعداد شاخههای مورد نیاز بستگی به قطر میلگرد و وزن کل آن دارد. فرض کنید وزن میلگرد مورد نیاز برای ساختمان دو طبقه برابر با ۲۰,۰۰۰ کیلوگرم باشد و از میلگرد قطر ۱۶ میلیمتر استفاده میکنید:
وزن هر متر میلگرد ۱۶ = حدود ۱.۵۸ کیلوگرم
طول هر شاخه = ۱۲ متر
وزن هر شاخه = ۱۲ × ۱.۵۸ = ۱۸.۹۶ کیلوگرم
تعداد شاخهها = ۲۰,۰۰۰ ÷ ۱۸.۹۶ ≈ ۱۰۵4 شاخه
✅ پاسخ: برای یک ساختمان دو طبقه حدود ۱۰۵۰ شاخه میلگرد ۱۶ نیاز است.
محاسبه مقاطع طولی در فوندانسیون
مورد بعدی در خصوص محاسبه مقاطع طولی در قسمت پی و فوندانسیون ساختمانها است. در صورتی که این مدل از سطح مقطعها در طول محور پی اجرا شود، بدان معنی است که این مقاطع در ردیفهای بالا و پایینی فوندانسیون قرار میگیرند. اگر بخواهیم میزان وزن میلگردهایی که در این قسمت قرار میگیرد را محاسبه کنیم، لازم است تا در ابتدا طول یک عدد میلگردی که در این محور استفاده می‌شود را حساب کنیم و سپس به تعداد میلگردهای مورد نیاز در ساختمان با توجه به متراژ مورد نظر، وزن کلی میلگردها را محاسبه کنیم.
توجه داشته باشید که برای محاسبه میلگرد در مقطع طولی در فوندانسیون باید به دو مؤلفه کاور و خم میلگرد نیز توجه داشته باشیم.
کاور میلگرد
اولین مورد با نام کاور شناخته می‌شود. کاور در واقع به مقدار پوشش میلگردها گفته می‌شود. اگر بخواهیم به زبان بهتر و سادهتر موضوع کاور را توضیح دهیم باید بگوییم که کاور به مقدار فاصلهای گفته می‌شود که میلگردها در هنگام اجرا در فوندانسیون باید از قسمت خارجی بتن فاصله داشته باشند. این فاصلهگذاری نیز به این دلیل است که بتوانید از زنگ زدن و خوردگی میلگردها جلوگیری کنید و راحتتر بتوانید میلگردها را در محلهای تعیین شده، جایگذاری نمایید.
خم میلگرد
مورد بعدی در خصوص خم میلگرد است. به منظور آن که میلگرد به خوبی در بتن و سازههای ساختمانی جای گیرد، باید هر دو طرف میلگردهای طولی و عرضی را خم کنند.
قدم بعدی محاسبه کردن طول میلگرد است. با دانستن دو مفهوم خم میلگرد و کاور میلگرد، میتوانید به سادگی و تنها با استفاده از فرمول زیر، طول میلگرد را محاسبه کنید. ضرب طول خم در عدد ۲ را منهای حاصل ضرب طول کاور در عدد ۲ مینماییم عدد به دست آمده را با طول محور فونداسیون جمع میکنیم، عددی که به دست میآید طول میلگرد است.
(۲* طول کاور)- (۲*طول خم)+ طول محور = طول میلگرد
مقاطع عرضی در فوندانسیون
مورد بعدی در خصوص میلگردهایی است که در مقاطع عرضی استفاده میشوند. برای محاسبه کردن مقاطع عرضی نیز همچون مقاطع طولی لازم است تا مراحل بیان شده را جز به جز اجرا کنید. با این تفاوت که در این مرحله عرض سطح مقطع را در نظر میگیرید و دو عدد کاور را از آن کم و دو عدد خم را به آن اضافه میکنید.
مقاطع تقویتی در فوندانسیون
مورد سوم که در خصوص کاربرد میلگردها در ساختم ان مدنظر قرار گرفت، مقاطع تقویتی در پی و فوندانسیون ساختمان است. برای آن که بتوانید وزن میلگردهای مورد نیاز در سطح مقطع تقویتی را اندازهگیری کنید، لازم است تا طول آرماتور را در تعداد و همچنین وزن واحد طول آن ضرب نمایید. فایل ریز متره یک فایل اکسل است که به صورت آماده و کامل تمامی سطح مقاطع میلگردهای تقویتی در ساختمان را در نظر میگیرد و به شما کمک می‌کند تا بتوانید هرچه سریعتر محاسبات خود را انجام دهید.
-
💡 نکات اجرایی مهم در استفاده از میلگرد
- نوع و قطر میلگرد را بر اساس طراحی سازه انتخاب کنید.
- کاور میلگرد (پوشش بتن) را برای محافظت در برابر خوردگی رعایت کنید.
- از اسپیسر برای حفظ فاصله دقیق میلگردها استفاده نمایید.
- میلگردها باید بهصورت دقیق و با روش اصولی خمکاری و وصله شوند.
🧾 جمعبندی
به طور کلی محاسبه مقدار میلگردهای مورد نیاز در فوندانسیون و کل ساختمان میتواند مربوط به موارد مختلفی باشد که برخی از این موارد همچون سطح مقاطع را در این مقاله مورد بحث و بررسی قرار دادیم. فراموش نکنید میلگردها میتوانند در قسمتهای مختلفی از یک ساختمان و سازه استفاده شوند که هر کدام از این موارد به نوبه خود اهمیت بالایی دارند.
مقدار میلگرد برای هر مترمربع بین ۷۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم است. مقدار میلگرد برای ساختمان دو طبقه حدود ۲۰ تا ۲۲ تن و برای سه طبقه ممکن است تا ۳۰ تن برسد. در یک خانه ۱۰۰ متری، بسته به تعداد طبقات، حدود ۱۰ تا ۲۵ تن میلگرد مصرف می‌شود. برای برآورد دقیق، حتماً به نقشههای سازهای و محاسبات مهندسی مراجعه کنید.
